به گزارش نار خبر به نقل از خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ حقوق و دستمزد پایه کارگران هر ساله مطابق ضوابط خاصی تعیین میشود که کارفرما موظف به پرداخت حداقل حقوق است. کارفرما باید حقوق کارگر را مطابق مصوبه تعیین شده از مجلس پرداخت کند که نحوه و میزان حقوق کارگران با همکاری مجلس و وزارت کار صورت می‌گیرد. حقوق پایه کارمند و کارگر در هر کشوری بر مبنای اصول و شرایط خاصی تعیین میشود که در کشور ما نیز بر مبنای میزان درآمد سالیانه دولت و شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه مشخص میشود.
زمانی که بین کارگر و کارفرما قرارداد کاری منعقد میشود، میزان حقوق و دستمزد وی در قرارداد تعیین میشود و به همان میزان به صورت ماهیانه دستمزد ثابتی دریافت می‌کند. میزان حقوق و دستمزد کارگر با توجه به نظر کارفرما تعیین می شود که البته نباید از حداقل میزان تعیین شده کمتر باشد. زمانی که فرد بازنشسته می شود، قطعا از مزایا و حقوق دوران کاری خود برخوردار نخواهد بود. در واقع این رویه در کشور ما بسیار معمول است که بعد از بازنشستگی، بسیاری از مزیت های دوران شغلی از فرد بازنشسته اخذ می شود و صرفا حقوق بازنشستگی با یک سری از مزایا شغلی بسیار ناچیز برای او باقی می ماند.
بازنشستگی در مردان و زمان با یکدیگر متفاوت است ولی به لحاظ حقوق و دستمزد هیچ گونه تفاوتی در بین آن‌ها دیده نمی‌شود. حقوق بازنشستگی از دو منبع تامین اجتماعی و کشوری قابل پرداخت است. بیمه از جمله حق و حقوق قانونی کارمند یا کارگر بعد از بازنشستگی به شمار می رود که علاوه بر دستمزد ثابث برای اشخاص بازنشسته در نظر گرفته می شود.
بیمه کردن کارگران جز وظیفه اصلی کارفرما محسوب میشود که موقع بازنشستگی نیز به آن ها تعلق می گیرد.مهم ترین مسئله بعد از بازنشستگی کارگر یا کارمند، حق و حقوق قانونی آن ها است که در قوانین مختلف مانند قانون تامین اجتماعی به آن اشاره شده است.
حقوق بازنشستگی چیست؟
حقوق بازنشستگی از تامین اجتماعی و بخش کشوری تامین می شود. با توجه به نوع ارگان و اداره محل فعالیت کارمند یا کارگر، حقوق بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی یا سایر بخش های مربوطه قابل پرداخت است. حقوق بازنشستگی یا مستمری میزان دستمزد و مزایایی است که ماهیانه به طور مستمر تا پایان عمر به افراد بازنشسته تعلق می گیرد.
مطابق ماده ۱قانون تامین اجتماعی، بازنشستگی عبارت است از عدم اشتغال فرد بازنشسته به کار به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون. مستمری عبارت از وجهی است که طبق شرایط مقرر در این قانون به منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمه شده و در صورت فوت او برای تامین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می شود.
حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی شامل هر گونه وجوه و مزایای نقدی یا غیر نقدی مستمر است که در مقابل کار به بیمه شده داده میشود. بیمه شده شخصی است که راسا مشمول مقررات تامین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه حق استفاده از مزایای مقرر در این قانون را دارد.
البته بسیاری از کارمندان و کارگران بعد از سن بازنشستگی از مزایا و حقوق بیمه تامین اجتماعی برخوردار می شوند و سازمان تامین اجتماعی تامین کننده حقوق بازنشستگی افراد است.
به موجب ماده ۴ قانون تامین اجتماعی، مشمولان این قانون عبارتند از:
الف – افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می کنند.
ب – صاحبان حرف و مشاغل آزاد.
ج – دریافت کنندگان مستمری های بازنشستگی، ازکار افتادگی و فوت.
مبلغ و نحوه دریافت حقوق بازنشستگی برای افراد متفاوت است که این تفاوت به حقوق فرد و سابقه کار کردن فرد بستگی دارد. منبعی که به واسطه آن حقوق بازنشستگی به افراد پرداخت می شود، مختلف است.
به موجب ماده ۷۷قانون تامین اجتماعی، میزان مستمری بازنشستگی عبارت است از یک سی و پنجم متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه مشروط بر آن که از صد درصد متوسط مزد یا حقوق تجاوز نکنید. متوسط مزد یا حقوق برای محاسبه مستمری بازنشستگی عبارت است از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده که بر اساس آن حق بیمه پرداخت شده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار.
حق و حقوق قانونی بعد از بازنشستگی و شرایط آن ها
کارگر و کارمندی که بعد از دوران بازنشستگی تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار می گیرد، علاوه بر دریافت حقوق بازنشستگی یا همان مستمری، از خدمات مختلفی نیز برخوردار میشود. در واقع مستمری تنها حق و حقوق قانونی افراد بازنشسته در این دوران محسوب نمی‌شود بلکه خدماتی به جز حقوق و دستمزد برای آن ها در نظر گرفته میشود.
پرداخت عیدی، حق اولاد یا حق عائله مندی، حق سنوات مازاد بر ٢٠ سال و پرداخت کمک هزینه معیشت مستمری بگیران از دیگر خدماتی است که از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بهبود شرایط زندگی بازنشستگان و مستمری بگیران تحت پوشش این سازمان ارائه می شود.
پرداخت عیدی: یکی از حقوق قانونی کارگر یا کارمند بعد از دوران بازنشستگی، پرداهت عیدی است. کارگر بازنشسته همانند دوران فعالیت کاری خود نیز از حق عیدی برخوردار است که هر ساله میزان آن تعیین می شود. روال پرداخت عیدی به کارمندان بازنشسته به این صورت است که قبل از سال نو به آن ها داده می شود که میزان آن هر ساله افزایش می یابد.
البته بازنشستگان و مستمری بگیران تحت پوشش تامین اجتماعی نیز همانند کارگران مشغول به کار، هر ساله مبلغی را تحت عنوان عیدی دریافت می نمایند، با این تفاوت که این میزان عیدی توسط سازمان تامین اجتماعی به حساب این دو گروه واریز میشود.
حق عائله مندی: حق عائله مندی یا همان حق اولاد یکی از مزایای حقوق و دستمزد شاغلان مشمول قانون کار محسوب می شود که تحت شرایطی نیز بعد از بازنشستگی به آن ها تعلق می گیرد. مطابق قانون تامین اجتماعی، کمک عائله مندی منحصرا تا دو فرزند بیمه شده پرداخت می شود مشروط بر آن که بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه هفت صد و بیست روز کار را داشته باشد.
همچنین سن فرزندان او از هجده سال کمتر باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق‌گواهی کمیسیون های پزشکی قادر به کار نباشند. میزان کمک عائله مندی معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در هر ماه است.
حق سنوات: حق سنوات در واقع همان حقوق و مزایا پایان کار است که در قانون کار شرایط مشخصی برای آن در نظر گرفته شده است. با توجه به ماده ۲۴ قانون کار، در صورت خاتمه قرارداد کار، کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه، اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت کنید.
حق سنوات به کارگر و کارمند بازنشسته نیز بر حسب شرایطی تعلق می گیرد. هر بازنشسته‌ای که بیش از ۲۰ سال سابقه داشته باشد، حق سنوات دریافت می کند. بنابراین حداقل سابقه کاری ۲۰سال برای برخورداری از حق سنوات الزامی است.
شرایط برقراری حقوق بازنشستگی یا مستمری
به موجب ماده ۷۶ قانون کار، در صورت حائز بودن شرایط زیر کارگر یا کارمند بازنشسته حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت:
حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشند.
سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.
تبصره – در مورد افرادی که قبل از تقاضای بازنشستگی حداقل مدت بیست سال متوالی یا بیست و پنج سال متناوب در مناطق بد آب و هوا کار‌کرده اند و یا آن که به کار های سخت و مخل سلامتی یا زیان‌آور اشتغال داشته‌اند، سن بازنشستگی پنجاه و پنج سال تمام خواهد بود.
کسانی که سی سال تمام کار کرده و حق بیمه مقرر را به سازمان پرداخته باشند در صورت داشتن پنجاه و پنج سال تمام می توانند تقاضای مستمری بازنشستگی کنند. مناطق بد آب و هوا و کار های زیان آور به موجب آیین نامه مربوط مصوب هیات وزیران تعیین خواهد شد. کارفرما می تواند بازنشستگی بیمه شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون به کار خود ادامه داده‌اند، از سازمان تقاضا کنید.
به استناد ماده ۱۱۱قانون تامین اجتماعی، مستمری ازکار افتادگی کلی و مستمری بازنشستگی و مجموع مستمری بازماندگان در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد.
شرایط بازنشستگی کارگر یا کارمند
برای آن که کارگر یا کارمند به طور قانونی بازنشسته شود، یک سری معیار و فاکتور های مهم وجود دارد که می بایست احراز شوند. سن و حق بیمه جزو معیار های اصلی در تعیین بازنشستگی به شمار می روند که البته شرایط بازنشستگی خانم ها با آقایان متفاوت است.
داشتن سوابق بیمه و شرایط سنی می تواند در بازنشستگی افراد تاثیر مستقیم داشته باشد. آقایان و خانم ها در صورت داشتن حداقل ۳۵ سال سابقه بیمه تامین اجتماعی می توانند بازنشسته شوند بدون آن که به سن قانونی بازنشستگی رسیده باشند.در صورتی که سابقه بیمه کمتر از ۳۵ سال سن باشد، شرط سنی نیز برای بازنشسته شدن افراد لحاظ می شود.
مستمری بازنشستگی چیست؟
مستمری بازنشستگی همان حقوق بازنشستگی است که زمانی که کارگر یا کارمند بازنشسته می شود، ماهیانه مبلغ مشخصی را دریافت می کنند. مستمری یا حقوق بازنشستگی از دو منبع تامین اجتماعی و کشوری تامین می شود.
چه تفاوتی بین بازنشستگی تامین اجتماعی و مستمری بگیران تامین اجتماعی وجود دارد؟
بازنشستگان تامین اجتماعی به اشخاصی اطلاق می شود که از پوشش بیمه تامین اجتماعی برخوردار بوده و با رسیدن به سن خاص و با دارا بودن سابقه کاری لازم وارد مرحله بازنشستگی شده و از این مرحله به بعد، به جای دریافت حقوق ماهیانه یا مزد از کارفرما حقوق بازنشستگی خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت می‌کنند. اما مستمری بگیران تامین اجتماعی، برای توصیف بازماندگان بیمه شدگان تامین اجتماعی و از کار افتادگانی که هر ماه مبلغی را تحت عنوان مستمری از سازمان تامین اجتماعی دریافت کرده مورد استفاده قرار می گیرد.
حق و حقوق قانونی کارگر یا کارمند بعد از دوران بازنشستگی شامل چه مواردی می باشد؟
پرداخت عیدی، حق اولاد یا حق عائله مندی، حق سنوات مازاد بر ٢٠ سال و پرداخت کمک هزینه معیشت مستمری بگیران از دیگر خدماتی است که از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بهبود شرایط زندگی بازنشستگان و مستمری بگیران تحت پوشش این سازمان ارائه می شود.
شرایط برخورداری از حق مستمری بازنشستگی چیست؟
الف) حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضـاى بازنشسـتگى پرداختـه باشند.
ب) سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.
ج) کسانى که ۳۰سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبـور را به سازمان پرداخته باشند، در صورتى که سن مردان ۵۰سال و سن زنان ۴۵سال تمام باشد می توانند تقاضاى مستمرى بازنشستگى نمایند.
د) افرادى که حداقل بیست سال متوالى و بیست و پنج سال متنـاوب در کارهـاى سخت و زیان آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند، می توانند تقاضاى مستمرى بازنشستگى کنند.
حق سنوات چیست؟
حق سنوات همان مزایا و حقوق پایان کار می باشد که کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت کنید.
حق سنوات در چه صورتی به کارگر یا کارمند بازنشسته تعلق می گیرد؟
هر بازنشسته‌ای که بیش از ۲۰ سال سابقه داشته باشد، حق سنوات دریافت می کند. بنابراین حداقل سابقه کاری ۲۰ سال برای برخورداری از حق سنوات الزامی است.
بیشتر بخوانید:
جزئیات شکایت کارگر از کارفرما بابت نپرداختن ذخیره مرخصی
پرداخت حق مسکن وظیفه کارفرما است/ جزئیات شکایت کارگر از کارفرما بابت نپرداختن حق مسکن
اعتیاد کارگر در قانون کار/ کارفرما حق اخراج کارگر درگیر اعتیاد را ندارد
جزئیات کسر از حقوق کارگر توسط کارفرما
پرداخت بیمه وظیفه کارفرماست/ شکایت کارگر از کارفرما درصورت عدم پرداخت حق بیمه
جزئیات حقوق کارگران کارواش در قانون کار/ کارفرما حق پرداخت نکردن حقوق به کارگر را ندارد
اعتیاد کارگر در قانون کار/ کارفرما حق اخراج کارگر درگیر اعتیاد را ندارد
