به گزارش پایگاه خبری تحلیلی « نار خبر»؛ در این حکمت ارزشمند از امام علی (علیه‌السلام) آمده است:
«کُنْ سَمْحاً وَ لَا تَکُنْ مُبَذِّراً، وَ کُنْ مُقَدِّراً وَ لَا تَکُنْ مُقَتِّراً»
بخشنده باش و اسرافکار نباش؛ میانه‌رو باش و سخت‌گیر نباش.
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در این سخن، مخاطبان را به «حد وسط» فرا می‌خوانند؛ حدی که فضیلت سخاوت در آن قرار دارد و انسان را از دام‌های دوگانه اسراف و بخل می‌رهاند؛ این نگاه، مورد تأکید بسیاری از علمای اخلاق اسلامی نیز بوده است؛ زیرا بخشش بی‌رویه (تبذیر) و سخت‌گیری مالی (تقتیر) هر دو از آفات اخلاق فردی و اجتماعی به شمار می‌روند.
امام علی (علیه‌السلام) با اشاره به واژگان کلیدی این حکمت، خطوط اصلی مدیریت صحیح اموال را روشن می‌سازند:
«تبذیر» به معنای اتلاف و ریخت و پاش نابه‌جا و «تقتیر» به معنای تنگ‌گیری و بخل است؛ در حالی که «تقدیر» یعنی اداره متعادل و حساب‌شده دارایی، همان راهی که دین برای سلامت زندگی فردی و اجتماعی توصیه می‌کند.
آیات متعدد قرآن نیز همین پیام را بازتاب می‌دهد؛ از جمله نکوهش تبذیرکنندگان به عنوان «برادران شیطان» و ستایش «عبادالرحمن» که در انفاق نه اسراف می‌کنند و نه تنگ‌چشمی دارند، بلکه راه اعتدال را برمی‌گزینند.
در روایتی زیبا، امام صادق (علیه‌السلام) حد اعتدال را با سه مشت سنگریزه تبیین می‌کنند: مشت بسته نماد بخل، مشت کاملاً گشوده نشانه اسراف و مشت نیمه‌باز نشانه قوام و میانه‌روی است؛ تصویری ساده اما عمیق که حقیقت مدیریت مالی در اسلام را به روشنی بیان می‌کند.
با این حال، موضوع «ایثار» نیز در جای خود معتبر است؛ اعتدال، قاعده کلی است؛ اما ایثار، حکمی استثنایی برای شرایطی که بخشش زیاد موجب نابسامانی شدید در زندگی فرد نشود، از همین روست که اهل بیت (علیهم‌السلام) در موارد خاص، بخشش‌هایی فراتر از حد معمول داشته‌اند بی‌آن‌که اصل اعتدال را نقض کنند.
این حکمت ارزشمند از نهج‌البلاغه، تصویری روشن از سبک زندگی اقتصادی و اخلاقی در نگاه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) ارائه می‌کند؛ شیوه‌ای که نه‌تنها در زمان صدور این سخن، بلکه برای انسان معاصر نیز راهنمایی عملی و نجات‌بخش است.
انتهای خبر/
