به گزارش پایگاه خبری تحلیلی نار خبر؛ رضا رایگان در یادداشتی نوشت: شب چله یا یلدا یکی از ماندگارترین مناسبتهای تاریخی ایران است که ریشهای عمیق در دانش نجوم، فرهنگ مردمی و سبک زندگی ایرانیان دارد. به باور بسیاری از پژوهشگران، دانشمندان علم هیئت و نجوم در گذشته برای ثبت یافتههای علمی خود، مناسبتهای طبیعی را در قالب آیینهای اجتماعی و مردمی در ذهن جامعه نهادینه میکردند.
در روزگاری که عموم مردم به رسانه و دانش مکتوب دسترسی نداشتند، پیوند دادن حرکت سیارات، تغییر فصول و پدیدههای طبیعی با جشنهای ملی مانند نوروز و شب چله، روشی مؤثر برای حفظ دانش و انتقال آن به نسلهای بعد به شمار میرفت. این آیینها افزون بر جنبه علمی، بستری برای ارتباط فرهنگی، صله رحم و همدلی اجتماعی فراهم میکردند.
در ایران باستان، مراسمهایی همچون مسابقات اسبدوانی، تیراندازی و جشنهای فصلی، نقش مهمی در نزدیکی اقوام و انسجام اجتماعی داشتند. با گذر زمان و ورود سیاست به این عرصهها، بخشی از این آیینها کمرنگ شد؛ با این حال، شب چله از جمله سنتهایی است که توانسته جایگاه خود را در فرهنگ ایرانی حفظ کند.
در ساوه قدیم، یلدا تنها یک شب بلند نبود، بلکه نمادی از همدلی، مهمانی و تقسیم شادی میان خانوادهها و همسایگان به شمار میرفت. تنقلات دستساز مادربزرگان مانند برگههای خشک، انجیر مغزی، نخودچی، کشمش، شاهدانه، سنجد، انار، توت خشک و لبو زینتبخش سفرهها بود و غذاهایی چون رشتهپلو با کدو، بادمجان و فسنجان به فراخور هر خانواده تهیه میشد.
نبود گاز و وسایل گرمایشی امروزی، کرسی را به محور اصلی این شب تبدیل میکرد؛ جایی که گرمای زغال و خاکستر، اعضای خانواده و حتی همسایگان را گرد هم میآورد و تعارف غذا و خوراکیها رسمی همیشگی بود.
بیتردید، راز ماندگاری مناسبتهایی چون شب چله در تاریخ ایران، پیوند عمیق آنها با علم، طبیعت، کشاورزی و روابط انسانی است؛ پیوندی که امروز، با گسستهای اجتماعی و فاصله گرفتن خانوادهها از یکدیگر، بیش از پیش اهمیت و ضرورت خود را نشان میدهد.
